Citrine (ซิทริน)

ซิทริน (Citrine) เป็นควอตซ์ที่มีสีเหลืองอ่อนไปถึงส้มน้ำตาล ซิทรินตามธรรมชาติหายากมาก

ชื่อ Citrine มาจาก Citrina ที่หมายถึงผลไม้พวกซิทรัส (มะนาว ส้ม) ความเชื่อของซิทริน เชื่อว่าช่วยการค้าขาย, ความอุดมสมบูรณ์ มักนำไปเป็นเครื่องประดับประจำเดือนพฤศจิกายนและวันจันทร์ ด้านสายพลังเชื่อว่าซิทรินมีพลังคล้ายอเมทิสต์คือช่วยให้หัวโปร่ง ลดความเครียด ลดพลังไม่ดี (แต่ต้องเป็นซิทรินธรรมชาติไม่ใช่ซิทรินที่เกิดจากการเผา)

การเกิดของซิทรินมีการคาดเดาว่าเกิดจาก 2 แร่ คือถ้าเป็นธาตุอลูมิเนียมจะไปโทนสโมคกี้ และเป็นธาตุเหล็กที่สีไปทางส้มซึ่งนักวิทยาศาสตร์คิดว่าซิทรินธรรมชาติน่าจะเกิดจากธาตุเหล็กนี่เอง

ตามที่บอกก่อนหน้าซิทรินในธรรมชาติหายากจึงมีการเผาอเมทิสต์เพิ่มให้เป็นซิทริน (อเมทิสต์ - อเมทริน - ซิทริน เป็นควอตซ์ประเภทเดียวกันต่างกันที่สีที่เกิดจากอุณหภูมิไม่เท่ากัน) ซิทรินมักนำมาใช้แทนบุษราคัม

ซิทรินที่มีสีไปทางเหลืองเขียวจะถูกเรียกว่าเลมอนควอตซ์ ในต่างประเทศควอตซ์ที่มีสีส้มเจือนิดเดียวก็จัดว่าเป็นซิทรินแต่ในไทยต้องสีส้มจัดๆ

ผู้เขียนมีพลอยซิทริน และไปหาสร้อยหินลูกปัด หินดิบมาศึกษา สารภาพว่าที่บอกให้ดูการเข้าแสงถ้าซิทรินธรรมชาติจะส้มชัดเปลี่ยนสีตามแสง ถ้าซิทรินเผาจะสีเทาเดิมไม่ว่าจะเปลี่ยนมุมไหน ผู้เขียนไม่สามารถสังเกตได้เลย ต้องอาศัยสังเกตท่าทางผู้ขายเป็นหลัก

ตามรูปพลอยซิทรินมีใบรับประกันแต่เพราะเม็ดเล็กเลยทำให้ดูสีที่เปลี่ยนไม่ได้

หินดิบด้านบนร้านบอกเป็นเศษซิทรินแท้ (ในร้านมีโพรงซิทรินขายด้วย) แต่มาสังเกตจริงจังเหมือนไม่ใช่ประกอบกับถามผู้ขายไปว่าเป็นอเมทิสต์เผาหรือเปล่าผู้ขายกลับบอกว่าอเมทิสต์ซิทรินเผาไม่ได้หรอก (อันนี้แปลว่าผู้ขายไม่มีความรู้เกี่ยวกับซิทรินแน่ๆ)

ส่วนลูกปัดนี่แน่ใจแน่นอนว่าเป็นอเมทิสต์เผาเพราะมีร้อยแตกแบบร้าวในเม็ดเต็มไปหมด (ไม่ใช่ร้อยแตกจากการเจาะรู) ซึ่งควอตซ์ปกติจะไม่เป็นแบบนี้

หินดิบด้านขวาสีซีดผู้ขายบอกเป็นซิทรินแท้แต่ที่ดูก็ไม่ได้เปลี่ยนสีตามแสง แถมทึบทำให้คิดว่าอาจจะเป็นเฟอรูจิเนียควอตซ์มากกว่า (ควอตซ์ที่มีมลทินเป็นแร่เหล็กแต่ไม่ใช่ซิทริน)